علت اهمیت جیره نویسی دام سنگین در دامپروری چیست؟
آموزش جیره نویسی دام و اصول آن، یکی از نکات اساسی و مهم برای دامداران محسوب میشود. آموزش جیره نویسی دام سبک و سنگین توسط یک متخصص باتجربه برای دامپروران انجام میشود. جیره نویسی گوسفند ، آماده‌سازی یک فرمول برای خوراک آنها است و به معنای اندازه‌گیری مواد مغذی ضروری به‌اندازه هر دام با درنظرگرفتن شرایط محیطی، نژادی و باهدف آماده یک مخطوط یکنواخت برای ایجاد نیازهای غذایی است. جیره مقدار خوراکی است که در یک دوره ۲۴ ساعته به دام داده میشود. گوسفندان باید از جیره‌هایی تغذیه شوند که از لحاظ انرژی، پروتئین، مواد معدنی (کلسیم و فسفر) و ویتامین‌ها تعادل مناسبی داشته باشند.
درصورتی‌که دام‌ها از جیره‌‌های متعادل تغذیه نشوند، ممکن است نیاز غذایی گوسفند با بره‌ها برآورده نشود یا این امکان وجود دارد که احتیاجات آنها بیشتر شده باشد. دامداران برای به‌دست‌آوردن عملکرد مناسب دام باید براساس شرایط و موقعیت ممکن، بهترین مدیریت تغذیه‌ای را برای گوسفندان فراهم کنند. با توجه به افزایش قیمت تغذیه برای پرورش دام، به طور معمول خوراک بیش از ۶۰ درصد از تمام هزینه‌های پرواربندی را شامل میشود. در نتیجه پرورش موفقیت‌آمیز دام در گرو تهیه جیره‌ای متعادل و مطلوب براساس نیاز گوسفند است
تعریف دقیق جیره نویسی دام
به تهیه یک فرمول برای خوراک دام، جیره نویسی گوسفند گفته میشود. جیره نویسی به معنی اندازه‌گیری مواد مغذی ضروری به‌ازای هر دام با درنظرگرفتن شرایط محیطی و نژاد، باهدف تهیه یک مخطوط یکنواخت برای مهیاکردن نیازهای غذایی است. برای به‌دست‌آوردن فرمول مناسب جیرهبندی برای گله دام، پیشنهاد میشود با افراد متخصص و باتجربه مشورت کنید. به طور معمول نوع مواد مغذی به‌کارگرفته‌شده در جیره نویسی، فرمول و ترکیب این مواد با یکدیگر برای دام با هر نژادی می‌تواند متفاوت باشد. همچنین در صورت کم‌توجهی به این مسئله و استفاده از یک جیره برای چندین گله غیر همسان ممکن است عوارض و خسارات بیشتری نسبت به هزینه خرید آن به‌دنبال داشته باشد.
جیره غذایی گاو شیری و پرواربندی به چه صورت است؟
جیره غذایی به مجموعه‌ای از مواد غذایی گفته میشود که در طی 24 ساعت به گاو داده میشود. گاو در زندگی خود مراحل مختلفی دارد که هر کدام از نظر اقتصادی ارزش‌های مختلفی دارند و نیاز غذایی آنها در هر کدام از این مراحل متفاوت است: مرحله رشد، جفتگیری، آبستنی، شیردهی و دوره خشکی
منظور از جیره نگهداری دام چیست؟
اگر حیوان در دوران خاصی از زندگی نباشد غذایی صرفا برای زنده ماندن به دام داده میشود که به آن جیره نگهداری می‌گویند .
جیره آبستنی دام سنگین به چه عواملی بستگی دارد؟
این جیره به گاوهای ماده آبستن داده میشود و به سن، وزن و دوره آبستنی بستگی دارد .
چه زمانی از جیره تولید استفاده کنیم؟
اگر دام علاوه بر مراحل خاص مانند آبستنی یا نگهداری برای تولید گوشت یا شیر هم نگهداری میشود یک جیره علاوه بر جیره مرحله خاص به دام داده میشود که به آن جیره تولید می‌گویند .
8 نکته طلایی در جیره نویسی دام سنگین و تهیه جیره غذایی دام
نکات مهم در تهیه جیره غذایی دام و جیره نویسی دام سنگین چیست :
جیره آبستنی و شیر دهی باید تمامی نیازهای بدن حیوان برای تولید و رشد را تامین کند .
مزه و کیفیت محصول را تغییر ندهد .
متنوع و خوش خوراک باشد .
در دسترس و با صرفه اقتصادی باشد .
علوفه‌های انباری عاری از کپک و قارچ باشند .
مقدار و نوع مدفوع حیوان کنترل شود و با انگل‌ها مبارزه شود .
از آرد گندم در تغذیه گاو استفاده نشود چون باعث نفخ میشود .
آب و سلامت غذا مورد آزمایش قرار بگیرد .
البته لازم به ذکر است جهت پرورش اصولی دام‌ها، علاوه بر جیره نویسی باید درباره بهداشت و بیماری دام و روش درمان آنها اطلاعات کافی داشته باشید.
اجزای تشکیل دهنده جیره دام در جیره نویسی دام سنگین چیست؟
یونجه در جیره نویسی دام سنگین
ارزش غذایی زیادی دارد و سلولز آن کم و از نظر پروتئین و کلسیم غنی است. هم به صورت تازه و هم خشک مورد علاقه دام است. البته علوفه تر چون رطوبت زیادی دارد از نظر وزنی باید 2 تا 3 برابر علوفه خشک استفاده شود. این گیاه باعث افزایش مقدار شیر و درصد چربی آن میشود ولی مقدار فسفر یونجه کم است به همین دلیل باید به تامین فسفر جیره توجه شود. در گاوهای شیری مقدار یونجه خشک و سبز روزانه 6 کیلوگرم می‌باشد .
علف باغی
این علوفه به دلیل داشتن رشته‌های بلند و الیاف زیاد باعث افزایش نشخوار دام و افزایش چربی شیر میشود .
کاه
این علوفه به دلیل اینکه خشک و پر حجم است ارزش غذایی زیادی برای دام ندارد. ارزش غذایی کاه جو از کاه گندم و کاه گندم از کاه برنج بیشتر است. برای دام آبستن سنگین مصرف کاه باید کم باشد. معمولا به دلیل هضم و مصرف کم غذا بعد از جیره غذایی دیگر به دام و حداکثر 5 کیلو برای دام بالغ داده میشود .
سیلاژ
برای استفاده بهتر از علوفه خشک در فصل سرد و بهبود هضم آن برخی گیاهان مانند ذرت را خرد و سیلو می‌کنند .
کنسانتره دامی
به خوراک‌هایی که از مواد خشبی و فیبری کمی تشکیل شده مانند جو، سبوس، تفاله چغندر قند، کنجاله تخم پنبه به همراه مکمل‌های معدنی و ویتامین‌ها کنسانتره می‌گویند. به دام‌هایی که تولید بالایی دارند علاوه بر علوفه باید مقدار مشخصی کنسانتره داده شود .
تهیه کنسانتره برای گاو شیری در جیره نویسی دام سنگین چگونه است؟
مقدر 35 تا40 درصد جو، 30 تا 35 درصد سبوس گندم، 8 تا 10 درصد تفاله چغندر قند، 5 تا 7 درصد کنجاله تخم پنبه، 0.5 درصد نمک و 6 تا 8 درصد سبوس برنج با مقداری کربنات کلسیم یا دی کلسیم فسفات .
تهیه کنسانتره برای گوساله پرواری چگونه است؟
مقدر 40 تا 45 درصد جو، 30 تا 35 درصد سبوس گندم، 10 تا 12 درصد تفاله چغندر قند، 3 تا 5 درصد کنجاله تخم پنبه و 8 تا 10 درصد سبوس برنج با مقداری کربنات کلسیم مخلوط شده و توسط دستگاه پلت ساز به اشکال مختلف در می‌آید .
مناسب ترین جیره و تغذیه گوساله‌ها
گوساله ها بعد از تولد باید حدود 3 کیلو شیر آغوز دریافت کنند. بهتر است آغوز ابتدا دوشیده شود و بوسیله پستانک یا بطری به دام داده شود. در هفته اول 3 بار در روز و در هفته دوم به دو بار در روز کاهش می‌یابد. میزان شیر داده شده به گوساله بسته به وزن و جثه نژاد بین 2 تا 4 لیتر متفاوت است .
بررسی زمان دقیق از شیر گرفتن گوساله ها
از هفته سوم شیر گوساله را کم کرده و میتوان از شیر گاو استفاده کرد. گوساله ها در 2.5 تا 3 ماهگی از شیر گرفته می‌شوند .
از هفته دوم میتوان به گوساله مقداری آب داد و از یک ماهگی مقداری نمک و پودر استخوان به جیره اضافه شود. کم کم از غذاهای آردی مانند ذرت، کنجاله از روزی 50 تا 100 گرم در روز شروع میشود و در دو ماهگی به 400 تا 500 گرم در روز می‌رسد. تا شش ماهگی کنسانتره و علوفه با کیفیت به اندازه نیاز دام داده میشود. تا 4 ماهگی نباید از خوراک سیلویی استفاده شود .
تغذیه مناسب تلیسهها چیست؟
گاو ماده جوان یا تلیسه برای انکه رشدش متوقف نشود باید تا 6 ماهگی روزانه 1 تا 1.25 کیلوگرم کنسانتره به همراه علوفه خشک مرغوب دریافت کند و در صورتی که علوفه کیفیت کافی را نداشته باشد باید از 1.8 تا 2.27 کیلوگرم کنسانتره استفاده کرد. تلیسهها از 6 تا 12 ماهگی به اندازه 2 تا 2.2 درصد وزن بدن خود علوفه نیاز دارند .
اگر به تلیسه زیاد از حد غذا داده شود باعث چاقی شده و سختی زایمان میشود. یک تلیسه آبستن به اندازه 2 درصد وزن خود به ماده خشک نیاز دارد. این غذا ترکیبی از کاه و غلات باشد. در 15 روز آخر تا زایمان از مقدار علوفه کم کرده و به کنسانتره اضافه شود .
بهترین تغذیه گاو شیرده چیست؟
یکی از نکاتی که در پرورش و پرواربندی گاو باید رعایت کنید، جیره غذایی گاو شیر ده است که باید حاوی پروتئین زیاد و شامل یونجه خشک و کنسانتره دامی باشد. مقدار خوراک برای این دام‌ها به نوع دام بومی، دورگ و اصلی بودن، سن و وزن دام و شیر تولیدی بستگی دارد.
برای تولید 12 کیلو شیر روزانه و دام با وزن 500 کیلو گرم مقدار 10 کیلو گرم خوراک نیاز هست که شامل 2 کیلوگرم کنسانتره است. ماده خشک این جیره 40 درصد، علوفه خشک 90 درصد و کنسانتره 88 درصد است.
بیش از 40 درصد شیر تولیدی گاو در سه ماهه اول شیردهی اتفاق می‌افتد و زمان شروع آبستنی مجدد 60 تا 90 روز بعد از زایمان می‌تواند انجام شود .
در ابتدای شیردهی گاو ماده جوان از کاه و سبوس برنج استفاده نشود و بلکه به شکل روزانه به 1 تا 1.5 کیلوگرم علوفه خشک مرغوب یا 3 کیلوگرم سیلو و 1.5 کیلوگرم کنسانتره گاو شیری نیاز دارد .
مثال گاوی به وزن 500 کیلو گرم باید روزانه 7.5 کیلوگرم کنسانتره و 15 کیلوگرم سیلاژ یا 7.5 کیلوگرم یونجه خشک باید در یافت کند .
دیدگاهتان را بنویسید